LONDRA KONFERANASI VE IKINCI INONU

LONDRA KONFERANSINA KATILACAK OLAN DELEGELER DOGRUDAN DOGRUYA MILLI IRADEYI TEMSIL EDEN BÜYÜK MILLET MECLIS'NCE SECILMELIDIR

Efendiler, Disisleri Bakani olan Bekir Sami Bey'in baskanligi altinda ayrica ve müstakil bir delege hey'eti kuruldu. Hey'et, Londra Konferansi'na özel olarak davet edildigimiz takdirde katilmak üzere ve bu arada geçecek zamandan da yararlanmak maksadiyla, Antalya üzerinden Roma'ya hareket ettirildi.

Hey'etimiz, Italya Disisleri Bakani Kont Sforza vasitasiyla,konferansa resmen davet edildikleri kendilerine bildirildikten sonraLondra'ya gitmistir.

Londra Konferansi, 27 Subat 1921'den 12 Mart 1921'e kadar devametti. Hiçbir olumlu sonuç vermedi.

Itilâf Devletleri Izmir ve Trakya'daki nüfus durumu ile ilgili olarakkendileri tarafindan yapilacak bir arastirmanin sonucunu kabul edecegimiz yolunda bizden söz almak istediler. Delege hey'etimiz önce bunu kabul etmisti. Fakat Ankara'dan yapilan uyari üzerine, sonradan, arastirmanin yapilmasini Yunan idaresinin buradan çekilmesine baglamak teklifinde bulundu. Itilâf Devletleri'nin, Sevres Antlasmasi'nin diger hükümlerinin tarafimizdan samimiyetle ve itirazsiz olarak uygulanmasini saglamakistedigi anlasilmisti. Delege hey'etimiz bununla ilgili tekliflere de red niteliginde cevaplar vermisti. Yunan delegeleri arastirma hiç kabul etmemislerdi. Bunun üzerine, Itilâf Devletleri, Türk ve Yunan delege hey'etlerine bazi teklifleri içine alan bir proje vererek, hükumetlerinden, bu projeler için alacaklari cevaplarin, Konferans'a bildirilmesini istemislerdi.

Bizim delege hey'etimize verilen projede, Sévres Antlasmasi hükümlerinde yapilacâk degisikliklerle ilgili su noktalar vardi :

Bize birakilan jandarma ve özel birliklerin sayisini bir parça artirmak. Memleketimizde kalacak yabanci subaylarin sayisini biraz azaltmak.Bogazlar bölgesini biraz ufaltmak. Bütçemiz üzerine konmus bulunan sinirlamalari biraz hafifletmek. Bayindirlik isleri ile ilgili imtiyaz verinehakkimiz üzerine konmus sinirlamalari da biraz hafifletmek. Bundan baska, adlî kapitülasyonlar, yabanci postalari, Kürdistan... ile ilgili olarakSévres tasarisinda degisiklikler yapilmasini ümit ettirecek bazi belirsizvaatler. . .

Bu teklifler projesinde, Ermenistan sinirlarinin tespiti isi, BirlesmisMilletler'in gönderecegi bir komisyona birakilmakta idi. Sözde Izmirili bize geri verilecekti. Fakat Izmir sehrinde btr Yunan kuvveti bulundurulacak, Izmir ilinin güvenlik isleri, Itilâf Devletleri subaylari tarafindanidare edilecek, bu ildeki jandarma kuvveti, nüfus oranina göre çesitli unsurlardan kurulacak, sehre Birlesmis Milletler tarafindan bir Hristiyanvali tayin edilecek, Izmir ili Türkiye'ye gelirinin çogalmasiyla artacak biryillik vergi ödeyecekti.

Izmir ili için teklif edilen bu çözüm sekli, bes yil sonra, taraflardanbirinin istegi üzerine Birlesmis Milletler'ce degistirilebilecekti.

Hey'etimiz, Italya Disisleri Bakani Kont Sforza vasitasiyla,konferansa resmen davet edildikleri kendilerine bildirildikten sonraLondra'ya gitmistir.

Londra Konferansi, 27 Subat 1921'den 12 Mart 1921'e kadar devametti. Hiçbir olumlu sonuç vermedi.

Itilâf Devletleri Izmir ve Trakya'daki nüfus durumu ile ilgili olarakkendileri tarafindan yapilacak bir arastirmanin sonucunu kabul edecegimiz yolunda bizden söz almak istediler. Delege hey'etimiz önce bunu kabul etmisti. Fakat Ankara'dan yapilan uyari üzerine, sonradan, arastirmanin yapilmasini Yunan idaresinin buradan çekilmesine baglamak teklifinde bulundu. Itilâf Devletleri'nin, Sevres Antlasmasi'nin diger hükümlerinin tarafimizdan samimiyetle ve itirazsiz olarak uygulanmasini saglamakistedigi anlasilmisti. Delege hey'etimiz bununla ilgili tekliflere de red niteliginde cevaplar vermisti. Yunan delegeleri arastirma hiç kabul etmemislerdi. Bunun üzerine, Itilâf Devletleri, Türk ve Yunan delege hey'etlerine bazi teklifleri içine alan bir proje vererek, hükumetlerinden, bu projeler için alacaklari cevaplarin, Konferans'a bildirilmesini istemislerdi.

Bizim delege hey'etimize verilen projede, Sévres Antlasmasi hükümlerinde yapilacâk degisikliklerle ilgili su noktalar vardi :

Bize birakilan jandarma ve özel birliklerin sayisini bir parça artirmak. Memleketimizde kalacak yabanci subaylarin sayisini biraz azaltmak.Bogazlar bölgesini biraz ufaltmak. Bütçemiz üzerine konmus bulunan sinirlamalari biraz hafifletmek. Bayindirlik isleri ile ilgili imtiyaz verinehakkimiz üzerine konmus sinirlamalari da biraz hafifletmek. Bundan baska, adlî kapitülasyonlar, yabanci postalari, Kürdistan... ile ilgili olarakSévres tasarisinda degisiklikler yapilmasini ümit ettirecek bazi belirsizvaatler. . .

Bu teklifler projesinde, Ermenistan sinirlarinin tespiti isi, BirlesmisMilletler'in gönderecegi bir komisyona birakilmakta idi. Sözde Izmirili bize geri verilecekti. Fakat Izmir sehrinde btr Yunan kuvveti bulundurulacak, Izmir ilinin güvenlik isleri, Itilâf Devletleri subaylari tarafindanidare edilecek, bu ildeki jandarma kuvveti, nüfus oranina göre çesitli unsurlardan kurulacak, sehre Birlesmis Milletler tarafindan bir Hristiyanvali tayin edilecek, Izmir ili Türkiye'ye gelirinin çogalmasiyla artacak biryillik vergi ödeyecekti.

Izmir ili için teklif edilen bu çözüm sekli, bes yil sonra, taraflardanbirinin istegi üzerine Birlesmis Milletler'ce degistirilebilecekti.

IKINCI INONU ZAFERI VE ISMET PASA'NIN METRIS TEPE'DE GORDUGU DURUM

Bundan sonra sira bize geliyordu. Ismet Pasa 31 Mart günü, karsi taarruza geçti ve düsmani yenerek, 31 Mart-1 Nisan gecesi geri çekilmeye mecbur etti. Böylece, inkilâp tarihimizin bir sayfasi, Ikinci Inönü zaferiyle yazilmis oldu.

Efendiler, düsman çekilirken Bati Cephesi Komutani ile 1 Nisan günü yapilan yazismalar, o günün duygularini tespit eden belgelerdir. O duygulari yeniden canlandirmak için, müsaade buyurursaniz, o günkü yazismalardan bazi telgraflari oldugu gibi okuyacagim : Metristepe,1.4.1921

Saat 18.30'da Metristepe'den gördügüm durum : Gündüzbey kuzeyinde sabahtan beri dayanan ve artçi olmasi muhtemel olan bir düsman müfrezesi, sagkanat grubunun taarruzu ile düzensiz olarak çekiliyor. Yakindan takip ediliyor.Hamidiye yönünde karsilasma ve faaliyet yok. Bozöyük yaniyor. Düsman, binlerce ölüsüyle doldurdugu savas meydanini silâhlanmiza terk etmistir. Bati Cephesi Komutani Ismet Ankara, l.4.l921

Inönü Savas Meydaninda Metristepe'de

Bati Cephesi Komutani ve Genel Kurmay

Baskani Ismet Pasa'ya

Bütün dünya tarihinde, sizin Inönü Meydan Muharebeleri'nde üzerinizeyûklendiginiz görev kadar agir bir görev yüklenmis komutanlar pek azdir. Milletimizin istiklal ve varligi, dahice idareniz altinda görevlerini serefle yapan komutave silah arkadaslarinizin kalbine ve vatanseverligine bûyük bir güvenle dayaniyordu. Siz orada yalniz düsmani degil, milletin makûs talihini de yendiniz.Istilâ altindaki talihsiz topraklanmizla birlikte bütün vatan, bugün en ücra koselerine kadar zaferinizi kutluyor. Düsmanin istilâ hirsi, azminizin ve vatanseverliginizin yalçin kayalarma basini çarparak paramparça oldu.

Adinizi tarihin seref abidelerine yazan ve bütün millete size karsi sonsuzbir minnet ve sükran duygusu uyandiran büyük gazâ ve zaferinizi tebrik ederken,üstünde durdugunuz tepenin size binlerce düsman ölüleriyle dolu bir seref meydani seyrettirdigi kadar, milletimiz ve kendiniz için yükselis pariltilariyla dolu birgelecegin ufkuna da baktigini ve hâkim oldugunu söylemek isterim. Büyük Millet Meclisi Baskani Mustafa Kemal

Büyük Millet Mecilisi Baskani

Mustafa Kemal Pasa Hazretleri'ne

Zulüm ve zorbalik dünyasinin en zalimce hücumlarina karsi yalniz ve saskin kalan milletimizin maddî ve manevî bütün kabiliyet ve kuvvetlerini ruhundaki atesle toplayan ve harekete getiren Büyük Millet Meclisi'nin Baskani Mustafa Kemal Pasa!

Kahraman askerlerimiz ve subaylarimiz adina, askerlerimizle avci hatlarinda omuz omuza vurusan tümen ve kolordu komutanlari adina takdir ve tebriklerinize büyük bir iftiharla tesekkürlerimi arz ederim. Bati Cephesi Komutani Ismet

Efendiler, düsman çekilirken Bati Cephesi Komutani ile 1 Nisan günü yapilan yazismalar, o günün duygularini tespit eden belgelerdir. O duygulari yeniden canlandirmak için, müsaade buyurursaniz, o günkü yazismalardan bazi telgraflari oldugu gibi okuyacagim : Metristepe,1.4.1921

Saat 18.30'da Metristepe'den gördügüm durum : Gündüzbey kuzeyinde sabahtan beri dayanan ve artçi olmasi muhtemel olan bir düsman müfrezesi, sagkanat grubunun taarruzu ile düzensiz olarak çekiliyor. Yakindan takip ediliyor.Hamidiye yönünde karsilasma ve faaliyet yok. Bozöyük yaniyor. Düsman, binlerce ölüsüyle doldurdugu savas meydanini silâhlanmiza terk etmistir. Bati Cephesi Komutani Ismet Ankara, l.4.l921

Inönü Savas Meydaninda Metristepe'de

Bati Cephesi Komutani ve Genel Kurmay

Baskani Ismet Pasa'ya

Bütün dünya tarihinde, sizin Inönü Meydan Muharebeleri'nde üzerinizeyûklendiginiz görev kadar agir bir görev yüklenmis komutanlar pek azdir. Milletimizin istiklal ve varligi, dahice idareniz altinda görevlerini serefle yapan komutave silah arkadaslarinizin kalbine ve vatanseverligine bûyük bir güvenle dayaniyordu. Siz orada yalniz düsmani degil, milletin makûs talihini de yendiniz.Istilâ altindaki talihsiz topraklanmizla birlikte bütün vatan, bugün en ücra koselerine kadar zaferinizi kutluyor. Düsmanin istilâ hirsi, azminizin ve vatanseverliginizin yalçin kayalarma basini çarparak paramparça oldu.

Adinizi tarihin seref abidelerine yazan ve bütün millete size karsi sonsuzbir minnet ve sükran duygusu uyandiran büyük gazâ ve zaferinizi tebrik ederken,üstünde durdugunuz tepenin size binlerce düsman ölüleriyle dolu bir seref meydani seyrettirdigi kadar, milletimiz ve kendiniz için yükselis pariltilariyla dolu birgelecegin ufkuna da baktigini ve hâkim oldugunu söylemek isterim. Büyük Millet Meclisi Baskani Mustafa Kemal

Büyük Millet Mecilisi Baskani

Mustafa Kemal Pasa Hazretleri'ne

Zulüm ve zorbalik dünyasinin en zalimce hücumlarina karsi yalniz ve saskin kalan milletimizin maddî ve manevî bütün kabiliyet ve kuvvetlerini ruhundaki atesle toplayan ve harekete getiren Büyük Millet Meclisi'nin Baskani Mustafa Kemal Pasa!

Kahraman askerlerimiz ve subaylarimiz adina, askerlerimizle avci hatlarinda omuz omuza vurusan tümen ve kolordu komutanlari adina takdir ve tebriklerinize büyük bir iftiharla tesekkürlerimi arz ederim. Bati Cephesi Komutani Ismet